Ex alieno ingenio poeta, ex suo tantum versificator.
SCALIG. Poet.
TOLLITE Concentum, Solymææ tollite nymphæ
Nil mortale loquor; cœlum mihi carminis alta
Materies; poscunt gravius cœlestia plectrum.
Muscosi fontes, sylvestria tecta valete,
Aonidesque Deæ, et mendacis somnia Pindi:
Tu, mihi, qui flammâ movisti pectora sancti
Sidereâ Isaiæ, dignos accende furores!
Immatura calens rapitur per secula vates Sic Orsus-Qualis rerum mihi nascitur ordo! Virgo! virgo parit! felix radicibus arbor Jessæis surgit, mulcentesque æthera flores Cœlestes lambunt animæ, ramisque columba, Nuncia sacra Dei, plaudentibus insidet alis. Nectareos rores, alimentaque mitia cœlum Præbeat, et tacite fœcundos irriget imbres. Huc, foedat quos lepra, urit quos febris, adeste, Dia salutares spirant medicamina rami Hic requies fessis; non sacra sævit in umbra Vis Boreæ gelida, aut rapidi violentia solis. Irrita vanescent prisca vestigia fraudis Justitiæque manus pretio intemerata bilancem
Attolet reducis; bellis prætendet olivas
Compositis pax alma suas, terrasque revisens
Sedatas niveo virtus lucebit amictu:
Volvantur celeres anni! lux purpuret ortum
Expectata diu! naturæ claustra refringens,
Nascere, magne puer ! tibi primas, ecce, corollas
Deproperat tellus, fundit tibi munera, quicquid
Carpit Arabs, hortis quicquid frondescit Eois.
Altius, en! Lebanon gaudentia culmina tollit,
En! summo exultant nutantes vertice sylvæ.
Mittit aromaticas vallis Saronica nubes,
Et juga Carmeli recreant fragrantia cœlum.
Deserti lætâ mollescunt aspera voce
Auditur Deus! ecce Deus! reboantia circum
Saxa sonant, Deus; ecce Deus; deflectitur æther,
Demissumque Deum tellus capit; ardua cedrus,
Gloria sylvarum, dominum inclinata salutet.
Surgite convalles, tumidi subsidite montes!
Sternite saxa viam, rapidi discedite fluctus;
En! quem turba diu eccinerunt enthea, vates
En! salvator adest; vultus agnoscite cæci
Divinos, surdos sacra vox permulceat aures.
Ille cutim spissam visus hebetare vetabit,
Reclusisque oculis infundet amabile lumen
Obstrictasque diu linguas in carmina solvet
Ille vias vocis pandet, flexusque liquentis
Harmoniæ purgata novos mirabitur auris.
Accrescunt teneris tactu nova robora nervis :
Consuetus fulcro innixus reptare bacilli
Nunc saltu capreas, nunc cursu provocat euros. Non planctus, non moesta sonant suspiria; pectus Singultans mulcet, lachrymantes tergit ocellos. Vincla coercebunt luctantem adamantina mortem,
Æternoque Orci dominator vulnere languens
Invalidi raptos sceptri plorabit honores.
Ut qua dulce strepent scatebræ, qua lata virescunt
Pascua, qua blandum spirat purissimus aer,
Pastor agit pecudes, teneros modo suscipit agnos
Et gremio fotis selectas porrigit herbas,
Amissas modo quærit oves, revocatque vagantes;
Fidas adest custos, seu nox furat horrida nimbis,
Sive dies medius morientia torreat arva.
Postera sic pastor divinus secla beabit,
Et curas felix patrias testabitur orbis.
Non ultra infestis concurrent agmina signis,
Hostiles oculis flammas jaculantia torvis;
Non litui accendent bellum, non campus ahenis
Triste coruscabit radiis; dabit hasta recusa
Vomerem, et in falcem rigidus curvabitur ensis.
Atria, pacis opus, surgent, finemque caduci
Natus ad optatum perducet cæpta parentis.
Qui duxit sulcos, illi teret area messem,
Et seræ texent vites umbracula proli.
Attoniti dumeta vident inculta coloni
Suave rubere rosis, sitientesque inter arenas
Garrula mirantur salientis murmura rivi.
Per saxa, ignivomi nuper spelæa draconis,
Canna viret, juncique tremit variabilis umbra.
Horruit implexo qua vallis sente, figuræ
Surgit amans abies teretis, buxique sequaces
Artificis frondent dextræ; palmisque rubeta
Aspera, odoratæ cedunt mala gramina myrto.
Per valles sociata lupo lasciviet agna,
Cumque leone petet tutus præsepe juvencus.
Florea mansuetæ petulantes vincula tigri
Per ludum pueri injicient, et fessa colubri.
Membra viatoris recreabunt frigore linguæ.
Serpentes teneris nil jam lethale micantes
Tractabit palmis infans, motusque trisulcæ
Ridebit linguæ innocuos, squamasque virentes
Aureaque admirans rutilantis fulgura cristæ.
Indue reginam, turritæ frontis honores
Tolle Salema sacros, quam circum gloria pennas
Explicat, incinctam radiatæ luce tiara!
En formosa tibi spatiosa per atria, proles
Ordinibus surgit densis, vitamque requirit
Impatiens, lenteque fluentes increpat annos.
Ecce peregrinis fervent tua limina turbis ;
Barbarus en clarum divino lumine templum
Ingreditur, cultuque tuo mansuescere gaudet.
Cinnameos cumulos, Nabathæi munera veris,
Ecce cremant genibus tritæ regalibus aræ !
Solis Ophyræis crudum tibi montibus aurum
Maturant radii; tibi balsama sudat Idume.
Ætheris en portas sacro fulgore micantes
Cœlicolæ pandunt, torrentis aurea lucis
Flumina prorumpunt; non posthac sole rubescet
India nascenti, placidæve argentea noctis
Luna vices revehet; radios pater ipse diei
Proferet archetypos; cœlestis gaudia lucis
Ipso fonte bibes, quæ circumfusa beatam
Regiam inundabit, nullis cessura tenebris.
Littora deficiens arentia deseret æquor;
Sidera fumabunt, diro labefacta tremore
Saxa cadent, solidique liquescent robora montis :
Tu secura tamen confusa elementa videbis,
Lætaque Messia semper dominabere rege,
Pollicitis firmata Dei, stabilita ruinis.
VITE qui varias vices
Rerum perpetuus temperat Arbiter,
Læto cedere lumini
Noctis tristitiam qui gelidæ jubet,
Acri sanguine turgidos,
Obductosque oculos nubibus humidis.
Sanari voluit meos.
Et me, cuncta beans cui nocuit dies,
Luci reddidit et mihi.
Qua te laude, Deus qua prece prosequar ?
Sacri discipulis libri
Te semper studiis utilibus colam :
Grates, summe Pater, tuis
Recte qui fruitur muneribus, dedit.
NUNC dies Christo memoranda nato
Fulsit, in pectus mihi fonte purum
Gaudium sacro fluat, et benigni
Christe da tutam trepido quietem,
Christe, spem præsta stabilem timenti ;
Da fidem certam, precibusque fidis
|